IMG BY : nationtv
ผ่านพ้นไปแล้วสำหรับปีใหม่แบบสากลในวันที่ 1 มกราคม ค.ศ.2023 หลายๆ คนได้เริ่มต้นหลายสิ่งหลายอย่างในช่วงปีใหม่นี้ หลังจากเฉลิมฉลองปีใหม่สากลกันไปแล้ว อีกหนึ่งเทศกาลที่กำลังตามมาติดๆ นั่นก็คือคือเทศกาลตรุษจีนเทศกาลที่เรียกได้ว่าเป็นวันปีใหม่ของของชาวจีนและชาวไทยเชื้อสายจีน เทศกาลที่เป็นการเริ่มต้นปีใหม่แบบจีนที่มีธรรมเนียมการกราบไหว้ การรวมตัวของเครือญาติและการเสริมสิริมลต่างๆ ที่จะช่วยส่งเสริมดวงให้โชคดีในตลอดทั้งปี ดังเช่นที่จะเอามาเสนอกันในวันนี้
สารบัญ
ประวัติความเป็นมาและความสำคัญของเทศกาลตรุษจีน
เทศกาลตรุษจีนไม่ได้มีประวัติศาสตร์ระบุไว้อย่างชัดเจนแต่สันนิษฐานว่าเกิดจากวันเฉลิมฉลองฤดูใบไม้ผลิของคนจีนในสมัยโบราณ เพราะในประเทศจีนนั้นในฤดูหนาวถูกปกคลุมไปด้วยหิมะและมีอากาศที่หนาวเย็นมากจนไม่สามารถทำการเพาะปลูกพืชผักและทำการเกษตรอื่นๆ ได้ เมื่อเริ่มฤดูใบไม้ผลิที่อากาศเริ่มอบอุ่นขึ้นมาพอที่จะเริ่มเพาะปลูกได้จึงมีการเฉลิมฉลองแสดงความยินดีกันขึ้น โดยกำหนดวันแรกที่เข้าสู่ฤดูกาลใบไม้ผลิคือวันตรุษจีนที่อยู่ในช่วงเดือนปลายเดือนมกราคม – กุมภาพันธ์ นั่นก็คือวันที่ 1 เดือน 1 ของทุกๆ ปี ตามวันและเวลาของปฏิทินจันทราคติในแบบจีน เพราะเป็นเดือนที่อยู่ในช่วงปลายหนาวที่ฤดูใบไม้ผลิกำลังจะเริ่มต้นขึ้นเพราะในช่วงฤดูนี้ความอบอุ่นได้เริ่มต้นขึ้นทำให้สามารถทำการเพาะปลูกได้ ในช่วงสมัยโบราณที่ยังพึ่งพาการเกษตรเป็นหลัก การมีเทศกาลตรุษจีนในช่วงนี้จึงเป็นการสักการะเทพเจ้าที่นับถือ พร้อมทั้งกับการกราบไหว้บรรพบุรุษผู้ล่วงลับ เพื่อแสดงความเคารพและขอพรให้พบเจอความอุดมสมบูรณ์และความสุขตลอดทั้งปี
ส่วนในประเทศไทยนั้นเชื่อว่าเทศกาลวันตรุษจีนนั้นเริ่มมาจากชาวจีนจากโพ้นทะเลที่อพยพเข้ามาในประเทศไทยตั้งแต่สมัยก่อน นอกจากที่จะเข้ามาตั้งรกรากและทำการค้าขายสิ่งต่างๆ ในประเทศไทยแล้วยังนำวัฒนธรรมและความเชื่อต่างๆ เข้ามาด้วย ไม่ว่าจะเป็นเทศกาลตรุษจีน วันไหว้พระจันทร์ วันสารทจีน การกินเจ ฯ ในปัจจุบันในย่านที่คนจีนและคนไทยเชื้อสายจีนรวมตัวและอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากในกรุงเทพฯ ก็จะเป็นในย่านเยาวราชและสำเพ็ง อีกทั้งในย่านนี้มีร้านอาหารและร้านค้าต่างๆ จำนวนมากที่จำหน่ายอาหารจีนและสินค้าต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อของคนจีนอยู่เป็นจำนวนมาก ในช่วงเทศกาลสำคัญต่างๆ ของจีนสถานที่เหล่านี้ในกรุงเทพฯ จึงจะมีความคึกคักกันเป็นพิเศษ
วันต่างๆ ที่สำคัญในเทศกาลตรุษจีน
IMG BY : thairath
ในช่วงเทศกาลตรุษจีนนั้นนอกจากประเพณีต่างๆ ที่ถูกสืบทอดกันมาอย่างยาวนานแล้วนั้น ในช่วงเทศกาลตรุษจีนได้แบ่งวันออกเป็นวันสำคัญๆ อยู่ทั้งสิ้นจำนวน 3 วันที่มีความสำคัญแตกต่างกันออกไปนั่นก็คือ
วันจ่าย (ปีนี้ตรงกับวันศุกร์ที่ 20 มกราคม พ.ศ.2566)
เป็นวันสำคัญวันแรกของเทศกาลตรุษจีนเนื่องจากเป็นวันที่จะต้องออกไปจับจ่ายใช้สอย ข้าวของเครื่องใช้รวมไปถึงอาหารและสิ่งของที่มีความจำเป็นในช่วงเทศกาลตรุษจีนอย่างเช่น กระดาษเงินกระดาษทอง ของไหว้ ซองอั่งเปา ฯ เพื่อเตรียมความพร้อมที่จะนำมาประกอบพิธีการต่างๆ ซึ่งนอกจากจะมีรายละเอียดที่มากแล้วยังต้องใช้เวลาในการเตรียมการเป็นเวลานานอีกด้วย ทำให้ในวันจ่ายนี้ถือเป็นวันแห่งการซื้อของและจัดเตรียมสิ่งของต่างๆ ที่จำเป็นต้องใช้ในช่วงเทศกาลตรุษจีนให้มีความเรียบร้อยไม่ให้ขาดตกบกพร่อง ในช่วงวันจ่ายของเทศกาลตรุษจีนเราจึงมักจะเห็นผู้คนที่มีเชื้อสายจีนออกมาซื้อของกันอย่างคึกคักในวันนี้
วันไหว้ (ปีนี้ตรงกับวันเสาร์ที่ 21 มกราคม พ.ศ.2566)
ในวันนี้ในเทศกาลตรุษจีนนั้นจะเป็นวันพิธีการต่างๆ ที่จัดทำขึ้นเพื่อทำความเคารพพร้อมทั้งขอบคุณต่อเทพเจ้าสิ่งศักดิ์สิทธิ์และบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ที่ช่วยปกปักษ์รักษาคุ้มครองและให้โชคลาถมาตลอดทั้งปี โดยที่จะเซ่นไหว้ด้วยอาหารคาวหวานและผลไม้ที่มีความเป็นมงคลตามประเพณีที่สืบทอดกันมา และมักจะกราบไหว้ในช่วงเวลาที่แตกต่างกันเช่น ตอนเช้ามืด (ไป๊เล่าเอี๊ยะ) จะเป็นการไหว้เพื่อเคารพเทพเจ้าต่างๆ ตามความเชื่อที่จะส่งเสริมโชคลาภ โดยที่จะไหว้ด้วย อาหารคาวหวาน พร้อมทั้งผลไม้ต่างๆ เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทองตามความเชื่อของแต่ละบุคคล
ตอนสาย (ไป๊เป้บ๊อ)
จะเป็นช่วงที่ไหว้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว เวลาที่ไหว้ไม่เกินเที่ยงวัน โดยที่จะไหว้บรรพบุรุษด้วยอาหารคาวหวานที่เป็นมงคลและอาหารที่บรรพบุรุษท่านนั้นๆ ชื่นชอบในขณะที่มีชีวิตอยู่ และมีการเผากระดาษเงินกระดาษทองให้แก่บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว
ตอนบ่าย (ไป๊ฮ้อเฮียตี๋)
เป็นการไหว้พี่น้องที่เสียชีวิตไปแล้ว โดยที่จะไหว้พี่น้องเหล่านี้ด้วยขนมเข่ง ขนมเทียนและเผากระดาษเงินกระดาษทองให้ตามความเชื่อของแต่ละบุคคล
วันเที่ยว (ในปีนี้ตรงกับวันอาทิตย์ที่ 22 มกราคม พ.ศ.2566)
วันเที่ยวในเทศกาลตรุษจีนก็คือ “วันตรุษจีน” หรือวันปีใหม่ของชาวจีนนั่นเอง เป็นวันที่ชาวจีนจะแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าสวยงามและมีสีสันที่เป็นมงคลเช่นสีแดง เป็นการรวมตัวของคนในครอบครัวเพื่อที่จะออกไปเที่ยวเพื่อเฉลิมฉลอง ด้วยความสนุกสนาน และเป็นวันที่จะไปไหว้ขอพรจากญาติผู้ใหญ่ที่เคารพให้เป็นสิริมงคลในช่วงปีใหม่จีน อีกทั้งในวันนี้เองคนบางกลุ่มยังถือว่าเป็น “วันถือ” ที่จะงดการพูดจาหยาบคาย การสระผมฯ และปฏิบัติตัวตามความเชื่อเพื่อให้ได้รับโชคดีตลอดทั้งปีอีกด้วย
ของไหว้มงคลสำหรับการไหว้ในเทศกาลตรุษจีน
ของไหว้ในเทศกาลตรุษจีนมีมากมายหลายชนิด ในแต่ละชนิดก็จะมีความหมายและความเชื่อที่แตกต่างกันออกไป ในช่วงเทศกาลตรุษจีนซึ่งเป็นวันขึ้นปีใหม่ของชาวจีนนี้จึงต้องเลือกของไหว้ที่มีความหมายเป็นมงคลเพื่อที่จะได้เสริมสิริมงคลให้ตัวเองและครอบครัวตลอดทั้งปีดังนี้
ของไหว้ในส่วนของอาหารคาวพร้อมความหมายมงคล
อ้างอิง : thairath
ไก่
IMG BY : baanlaesuan
ไก่เป็นสัตว์ที่มีนิสัยขยันขันแข็งในการหาอาหาร จึงมักจะสื่อความหมายถึงความขยันขันแข็งในการทำงานต่างๆ ทำให้ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานที่กระทำอยู่ ได้รับความเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงานได้เลื่อนยศเลื่อนตำแหน่งมีลาภยศสรรเสริญต่างๆ มากมายจากการทำงาน
เป็ด
IMG BY : sentangsedtee
อีกหนึ่งของไหว้ยอดนิยมที่มีความหมายสื่อถึงความซื่อและบริสุทธิ์ ที่จะช่วยส่งเสริมความมงคลในเรื่องของความบริสุทธิ์และความซื่อตรงในชีวิต อันเป็นคุณธรรมที่ดีที่จะส่งเสริมให้ชีวิตทำอะไรก็ได้รับความยุติธรรมไม่โดนเอารัดเอาเปรียบได้ง่าย
หมู
IMG BY : facebook
ด้วยลักษณะของหมูที่มีความอวบอ้วนอดุมสมบูรณ์ ของไหว้ที่เป็นหมูจึงสื่อความหมายถึงความอุดมสมบูรณ์ ร่ำรวยมีกินมีใช้ตลอดทั้งปีไม่อดอยาก
ปลา
IMG BY : matichon
ปลาเป็นสัตว์ที่เป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึงโชคลาภ ความร่ำรวยและสวยงาม ดังนั้นจึงนิยมนำมาเป็นของไหว้ในวันตรุษจีนอีกชนิดหนึ่งเพราะเชื่อว่าเมื่อรับประทานเข้าไปแล้วจะช่วยส่งเสริมให้ร่ำรวยมั่งคั่งมีเงินทองให้ใช้ไม่ขาดมือ ช่วยให้สุขภาพแข็งแรงและมีอายุที่ยืนยาว
หอยเป๋าฮื้อ
IMG BY : wongnai
เป็นของไหว้ที่พิเศษมากๆ เนื่องจากสมัยจีนโบราณนั้นอาหารชนิดนี้จะได้รับประทานเฉพาะจักรพรรดิและชนชั้นสูงเท่านั้น เนื่องจากเป็นอาหารที่หาได้ยากและมีราคาแพง สื่อความหมายถึงความร่ำรวย มีเงินทองมากมายเหลือกินเหลือใช้ ซึ่งจะนิยมนำมารับประทานในช่วงเทศกาลที่มีความสำคัญมากๆ เช่น เทศกาลตรุษจีนเนื่องจากมีราคาที่ค่อนข้างสูง
ปู
IMG BY : matichon
ปูในสมัยจีนโบราณมักใช้ปูที่อาศัยอยู่ในทะเลลึกเพราะเป็นปูที่ตัวใหญ่จึงเป็นสัตว์ที่จับได้ยาก เพราะจะต้องล่องเรือออกไปเผชิญกับคลื่นลมแรงที่เป็นอันตรายเป็นอย่างมาก ผู้ที่สามารถรับประทานปูเหล่านี้ได้ในสมัยก่อนคือองค์จักรพรรดิปูจึงเป็นอาหารที่ล้ำค่ายิ่ง ปูจึงเป็นสัญลักษณ์แห่งความสำเร็จ ช่วยส่งเสริมเรื่องการสอบและสมัครงานเพื่อให้ได้รับตำแหน่งที่ดีเป็นต้น
เส้นบะหมี่
IMG BY : thairath
ด้วยลักษณะของเส้นบะหมี่ที่เป็นสายมีความยาวต่อเนื่อง จึงสื่อความหมายถึงสุขภาพที่ดีและอายุที่ยืนยาวเหมือนกับเส้นบะหมี่ เส้นบะหมี่นี้จะมีข้อควรระวังอีกอย่างหนึ่งในการกินเพื่อเพิ่มสิริมงคลคือจะต้องไม่ตัดเส้นหมี่ในขณะที่รับประทาน เพราะเชื่อว่าจะการตัดเส้นบะหมี่ให้สั้นลงจะเป็นการตัดอายุและโชคตัดลาภให้สั้นลงนั่นเอง
ของไหว้ในส่วนของผลไม้พร้อมความหมายมงคล
ส้มสีทอง
IMG BY : thansettakij
ผลส้มที่สุกแล้วมักมีสีส้มสวยงามจึงมีสีที่คล้ายกับสีทองที่เป็นสีมงคลสำหรับคนจีน ส้มจึงเป็นผลไม้ที่มีความหมายถึงความร่ำรวย มีเงินทองใช้ไม่ขาดมือ และมีความโชคดีในเรื่องต่างๆ ตลอดทั้งปี นอกจากจะเป็นผลไม้ที่มีความหมายดีมากแล้วยังสามารถหาได้ง่ายอีกด้วย แต่หากต้องการนำมาไหว้เพิ่มสิริมงคลควรเลือกส้มที่มีสีส้มชัดเจนและผิวส้มที่เกลี้ยงสวยงาม
ทับทิม
IMG BY : health.kapook
ในความเชื่อของชาวจีนโบราณเชื่อกันว่าใบและกิ่งของทับทิมสามารถขับไล่ภูตผีและสิ่งชั่วร้ายต่างๆ ออกไปได้ อีกทั้งในผลทับทิมยังมีเมล็ดด้านในอยู่เป็นจำนวนมากซึ่งมีความเชื่อว่าจะมีลูกชายจำนวนมากสืบสกุล ทับทิมจึงถือเป็นผลไม้มงคลที่มีความหมายสื่อถึงครอบครัวที่มีความเจริญรุ่งเรืองมีความกลมเกลียว และมีพี่น้องคอยช่วยเหลือกันเป็นอย่างดี
กล้วยหอมทอง
IMG BY : health.kapook
กล้วยหอมเป็นพืชที่เจริญเติบโตง่ายมีความแข็งแรงทนทานอีกทั้งยังสามารถขยายพันธุ์ได้ง่ายเพราะมีการแตกหน่อได้ไว และผลของกล้วยหอมทองนั้นยังมีหลายผลรวมตัวกันจนกลายเป็นหวี จึงสื่อความหมายถึงความเจริญเติบโตของครอบครัวมีลูกหลานสืบสกุลมากมาย
องุ่นแดง
IMG BY : health.kapook
ในภาจีนแต้จิ๋วองุ่นว่า “ผู้ท้อ”ที่มีความหมายว่า “เจริญงอกงาม” เพราะลักษณะขององุ่นที่อยู่กันเป็นพวงหนาแน่นจึงแสดงถึงความพอกพูนและความเจริญงอกงาม องุ่นจึงสื่อความหมายถึงความเจริญรุ่งเรืองนั่นเอง ซึ่งในเทศกาลตรุษจีนจะใช้องุ่นสีแดงเพราะเป็นสีมงคลและความหมายที่ดี
แก้วมังกร
IMG BY : today.line
มังกรถือเป็นสัตว์มงคลของชาวจีน ที่นอกจากจะมีฤทธิ์ที่มากมายแล้วยังสามารถนำพาความสิริมงคลมาให้ด้วย ชื่อของผลไม้ที่เกี่ยวกับมังกรอย่างแก้วมังกรนี้ยังมีเปลือกที่มีสีแดงที่เป็นสีมงคลของชาวจีนอีกด้วย จึงสื่อความหมายถึงความเป็นสิริมงคลช่วยเสริมความโชคดีและมีอำนาจวาสนา
ข้อควรระวังในการเลือกผลไม้เป็นของไหว้ในเทศกาลตรุษจีน
ผลไม้ที่ไม่ควรใช้ไหว้ในช่วงเทศกาลตรุษจีนได้แก่ ผลไม้ดิบ ผลไม้ที่มีสีดำ(สื่อถึงความไว้ทุกข์ไม่เป็นมงคล) เช่น องุ่นดำ เชอรี่ดำ และผลไม้สีเขียว เช่น กล้วยดิบ องุ่นเขียว ฝรั่ง ลูกแพร์เขียว ที่จะสื่อความหมายที่ไม่เป็นมงคลได้
ของไหว้ในส่วนของขนมพร้อมความหมายมงคล
ขนมเข่ง
IMG BY : thansettakij
ด้วยลักษณะของขนมที่มีเนื้อเนียนอยู่ในกระทงใบตองขนาดเล็กสวยงามและมีจำนวนมากในการไหว้ในแต่ละครั้งจึงสื่อความหมายถึงความอุดมสมบูรณ์ ความร่ำรวยและความราบรื่นในการดำเนินชีวิต
จันอับ (จั๋งอั๊บ)
IMG BY : silpa-mag
ในภาษาจีนคำว่า “จั๋งอั๊บ” ในภาษาจีนแปลว่า “ปิ่นโต” จึงเป็นขนมหลายๆ ชนิดที่อยู่ในกล่องหรือปิ่นโต อย่างเช่น ถั่วสีแดงสีขาว งาตัด ถั่วตัด ข้าวพอง ฟักเชื่อม โคมตังกวย จึงสื่อความหมายถึงความอดุมสมบูรณ์พรั่งพร้อมและความสุขที่เพิ่มมากขึ้น
ขนมถ้วยฟู
IMG BY : th.openrice
ขนมอีกชนิดที่มีเนื้อละเอียดเนียนนุ่ม มักทำเป็นสีสันที่สดใสหรือสีมงคล เช่น สีแดง เป็นต้น เมื่อสุกแล้วขนมถ้วยฟูจะฟองตัวสวยงาม จึงสื่อความหมายถึงความเจริญรุ่งเรืองเฟื่องฟูตามชื่ออันเป็นมงคลของขนมถ้วยฟูนั่นเอง
ขนมเทียน
IMG BY : rosalynth
ขนมที่มีเนื้อเหนียวนุ่มถูกห่อหุ้มด้วยใบตองที่มียอดแหลมตรงกลางคล้ายกับเจดีย์สวยงาม มีความหมายสื่อถึงความก้าวหน้า ความเจริญในหน้าที่การงานและการใช้ชีวิตที่ราบรื่น
ซาลาเปา
IMG BY : facebook
คำว่า “เปา” ภาษาจีนแต้จิ๋ว มีความหมายว่า ห่อ ซาลาเปาจึงเหมือนกับเป็นถุงที่สามารถห่อความเป็นมงคลต่างๆ เอาไว้ไม่ว่าจะเป็นการห่อเงินห่อทอง ห่อโชคลาภความโชคดี และมักจะแต้มจุดสีแดงบนซาลาเปาเพื่อเพิ่มความเป็นสิริมงคล จึงสื่อความหมายถึง การนำมาซึ่งความเป็นสิริมงคลและความร่ำรวย
ในช่วงเทศกาลตรุษจีนที่กำลังจะเดินทางมาถึงในอีกไม่ช้า การเตรียมตัวถือเป็นเรื่องสำคัญเพราะในช่วงเทศกาลตรุษจีนนั้นมีช่วงเวลาร่วมไปถึงขั้นตอนพิธีการต่างๆ ที่มีรายละเอียดที่มาก อีกทั้งเป็นเทศกาลที่เปรียบเสมือนวันขึ้นปีใหม่ของชาวจีน การเลือกสิ่งของที่จะมาไหว้นั้นก็ต้องเป็นสิ่งที่มีความเป็นมงคลเพราะนอกจะต้องรักษาประเพณีต่างๆ ที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานแล้ว การเลือกของที่เป็นมงคลก็จะช่วยเสริมความเป็นสิริมงคลให้แก่ตัวเองและคนในครอบครัวตลอดทั้งปีได้อีกด้วย